Hoogstaande zorg in huiselijke sfeer
- 6 juli 2023
- V&VN magazine
- V&VN Algemeen
Verzorgenden en verpleegkundigen staan aan het roer in de WijkKliniek in Amsterdam Zuidoost. In dit nieuwe zorgconcept voor kwetsbare ouderen knappen patiënten sneller op. Hoe krijgt de WijkKliniek dat voor elkaar? Verzorgende Merieme Nassrou en verpleegkundigen Eveline Roemer en Diana Wyatt tonen met trots hun werkplek.
"Lieve Marina. Je bent een star. Een pilaar voor ons team.” Verzorgende Merieme Nassrou (59) leest het door haar zelf geschreven kaartje voor aan haar collega, met een bos verse lelies in haar handen. Verpleegkundige Marina staat ondertussen stralend in het middelpunt van het kantoortje van de WijkKliniek. Merieme vervolgt: “Je was gister zo goed. Een groot compliment voor jou.”
Gisteren, vertelt Merieme, was er een calamiteit in de WijkKliniek. Het ging onverwacht opeens heel slecht met een vrouwelijke patiënt. “Haar hoofd was wit, haar lichaam had de kleur van een aubergine”, beschrijft ze de situatie. Toen Merieme de kamer binnenkwam en haar zag, schoot ze meteen in de actiemodus. Ze belde de arts, maar die kon de telefoon niet opnemen. “Ik rende de trap op om de arts te informeren. Op de weg terug naar beneden nam ik het ECG-apparaat mee. Ondertussen was Marina met een collega bezig de patiënt te beademen. Toen de artsen erbij waren gekomen en haar hadden onderzocht, hebben we de ambulance gebeld en is de patiënt opgenomen in Amsterdam UMC.”
Merieme kijkt nu tevreden terug op de situatie. “Een calamiteit tegenkomen en daar een oplossing voor bedenken: dat vind ik leuk. Dat is mijn power. En in de WijkKliniek hoef ik niet te wachten op goedkeuring van de arts, ik mag gewoon handelen. Dat is zo fijn!”
De ouderen hebben na opname in de WijkKliniek meer functiebehoud dan na een ziekenhuisopname
Grote mate van zeggenschap
Dat verzorgenden en verpleegkundigen een grote mate van zeggenschap hebben over de behandeling van de patiënten, is één van de kernwaarden van de WijkKliniek. Het zorgconcept bestaat sinds 2018 en richt zich op kwetsbare ouderen die met bijvoorbeeld een longontsteking, hartfalen of blaasontsteking op de spoedeisende hulp zijn beland. In plaats van dat zij vervolgens herstellen op de verpleegafdeling van het ziekenhuis, komen ze naar de WijkKliniek, die huist op een verdieping in verpleeghuis Eben Haëzer (onderdeel van Cordaan) in Amsterdam Zuidoost. Hier krijgen ze een eigen kamer, ruim en huiselijk, waar ze in alle rust kunnen werken aan hun herstel.
Het concept is een initiatief van het Amsterdam UMC, Cordaan en verzekeraar Zilveren Kruis. De grondlegger is Bianca Buurman, hoogleraar ouderengeneeskunde en momenteel voorzitter van V&VN. Al vanaf de start staat het vernieuwende concept in de belangstelling van de zorgwereld. Inmiddels zijn er acht proeftuinen gebaseerd op het WijkKliniek-concept (zie kader hieronder).
Ook internationaal is er belangstelling. Vandaag nog heeft manager en verpleegkundige Eveline Roemer (26) een delegatie van ziekenhuispersoneel uit Singapore rondgeleid, vertelt ze in hetzelfde kantoortje als waar Marina net haar bos lelies heeft gekregen. Eveline: “Voor de buitenwereld springen de goede resultaten het meest in het oog. De ouderen hebben na opname in de WijkKliniek meer functiebehoud dan na een ziekenhuisopname. Ze hebben minder vaak een delier en als ze er toch een hebben, gaat die sneller weg."
"Ook zijn er minder heropnames ten opzichte van een ziekenhuisopname én is het ook nog eens goedkoper. Dat komt doordat we hier bewust geen duur diagnostisch onderzoek uitvoeren, zoals met een MRI-scanner. Dat alles bij elkaar maakt dat een hoop mensen uit de zorgwereld denken: hee, dat is interessant.”
De goede resultaten bij de patiënten maken dat het een gewilde werkplek is voor verpleegkundig personeel. De WijkKliniek is namelijk een zogeheten nurse led organisatie: een organisatie gerund door verpleegkundigen.
“Zeker in het begin was dat een term waar veel personeel op afkwam”, vertelt Eveline, die zelf drie jaar geleden begon in de WijkKliniek. “De verpleegkundige heeft de patiënt toch vaak het beste in beeld. Die zal tegen een arts bijvoorbeeld zeggen: loop even mee, kijk hoe de patiënt er nu bij zit. Ik denk dat een infuus niet nodig is.”
Vijf jaar na de start heeft de term nurse led wel een aangepaste invulling gekregen. De geriater heeft inmiddels toch een iets grotere rol, omdat het verplegend personeel soms werd overvraagd door de complexiteit van de patiënten. Eveline: “Maar wat wel nog steeds overeind staat, is dat de verpleegkundig specialist hier echt de regiebehandelaar is – zij is in the lead. Als verpleegkundige mag je enorm veel oppakken. Je denkt mee over de behandeling en hebt veel invloed op hoe je dag eruitziet.”
‘Een beetje stout’
Ondertussen is het 15.00 uur en begint Merieme aan haar middagdienst van vandaag. Ze doet een ronde langs haar patiënten – een stuk of vijf, op een totaal van 23 beschikbare bedden. In een stevig tempo loopt ze door de pastelgroen geverfde gangen. Aan weerszijden zijn ruime eenpersoonskamers met naast het ziekenhuisbed twee comfortabele fauteuils en een eigen badkamer. Familie mag altijd komen logeren.
Merieme wandelt binnen bij mevrouw Van der Laan uit Vinkeveen. “Bonjour! Hoe gaat het met u vandaag?” Mevrouw Van der Laan (87) is hier sinds maandag, nadat ze was opgenomen op de Spoedeisende Hulp van het Amsterdam UMC. Na een dag vol foto’s en onderzoeken, werd ze om half elf ’s avonds naar de WijkKliniek gebracht. En nu wil ze niet meer weg. “Ik ben razend enthousiast, echt waar”, vertelt mevrouw Van der Laan. “Het is hier kleinschalig en er heerst een fijne sfeer, met mensen die met je meedenken. Ik kan een voorbeeld geven, maar dat is wel een beetje stout”, grinnikt ze. “Ik ben een verstokt roker, moet u weten. Roken mag hier niet natuurlijk, maar nu neemt de fysiotherapeut me twee keer per dag mee naar buiten voor een sigaretje. Zo combineren we het roken met mijn oefeningen om te lopen achter de rollator. Nou, dat vond ik zó’n schattige oplossing!”
Niet de hele dag in pyjama
Op het whiteboard in haar kamer valt te lezen dat het huidige doel van mevrouw Van der Laan is om de maaltijd aan tafel te eten. Het ontslagdoel: zelfstandig naar het toilet kunnen en mobiliseren in de kamer. Dat lijken misschien doelen uit een revalidatiekliniek, maar dat is de Wijk Kliniek toch echt niet, benadrukt verpleegkundig specialist Diana Wyatt (60). Ze werkt hier al sinds de oprichting in 2018. “De WijkKliniek is echt ziekenhuiszorg, maar dan in een huiselijke omgeving. Ik noem het weleens anderhalvelijnszorg. Het is medisch-specialistisch laagcomplex – tussen aanhalingstekens, want kwetsbare ouderen zijn nooit laagcomplex. Maar wat het meer uitdagend maakt, is het totaalplaatje. De kwetsbare ouderen met hun acute somatische klachten, hun nevenziektes, het sociale kader. Dat maakt het bij elkaar soms toch een behoorlijke uitdaging om deze mensen weer op de rit te krijgen.”
Een belangrijk kenmerk van de zorg in de WijkKliniek is dat die zich richt op zo min mogelijk functieverlies van de ouderen. Dat betekent bijvoorbeeld: niet de hele dag in pyjama op bed liggen, maar in de gewone kleding zittend ontbijten. Verder krijgen ze twee keer per dag fysiotherapie en is er overleg met de wijkzorg en de huisarts voor de zorg daarna. Diana: “Al met al geven wij topklinische zorg, maar zonder dat mensen het idee hebben dat ze in een ziekenhuis liggen. Dat is qua herstel, maar ook mentaal denk ik heel goed voor de doelgroep.”
Af en toe improviseren
Het werken in zo’n setting is een leuke uitdaging, zeggen de zorgprofessionals van de WijkKliniek. Diana: “Hier is niets standaard. Je werkt met een divers palet aan ziektebeelden en weet ’s ochtends nooit hoe de middag eruit gaat zien. Dat vind ik juist leuk, maar het moet wel bij je te passen om niet protocollair te werken en juist af en toe te improviseren.” Voor de patiënten lijkt de aanpak in ieder geval goed aan te slaan. Diana zegt in al haar jaren ervaring “zelden zoveel tevredenheid” te hebben gezien als in de WijkKliniek. Ook de Inspectie Gezondheidszorg concludeerde vorig jaar dat de patiëntenzorg heel goed is en het een goede leeromgeving is voor studenten.
Merieme is ondertussen klaar met haar ronde. Voordat ze verder gaat met het eetmoment om vijf uur, vertelt ze in het kantoortje over de behulpzaamheid en gedrevenheid van haar collega’s. “Het is zo’n bijzonder team. Niemand doet hier zo” – ze houdt haar hand voor haar ogen, alsof ze iets door de vingers ziet. “Iedereen geeft hier zijn hele hart. Alleen als je zoveel plezier hebt in je werk, doe je het op je 59ste met zoveel energie als ik.”
Bron: V&VN Magazine: Het kan anders | Tekst: Jette Pellemans | Beeld: Marleen Kuipers
Word lid en praat mee!
Samen met 105.000 leden maken we ons als beroepsvereniging sterk voor professionalisering van de beroepen verpleegkundige, verzorgende en verpleegkundig specialist. Leden horen, zien en helpen; dat is waar we als V&VN voor staan. Wil jij invloed hebben op hoe jouw beroep zich ontwikkelt? Word lid van V&VN.
