Van fictief rolmodel naar gediplomeerde zorgprofessional
- 20 juni 2025
- V&VN magazine
Iemand die een zieke verzorgt en verpleegt is altijd al onmisbaar geweest. Toch is dit pas vanaf 1921 een wettelijk erkend beroep met een opleiding, salaris, uniform en insigne. De behoefte aan gediplomeerde verpleegkundigen en verzorgenden nam de afgelopen honderd jaar steeds toe.
Verpleegstersromans
Onder invloed van de eerste feministische golf (1850-1940) verschenen er romans over meisjes die studeren of werken.
De meeste meisjesboeken met een leerling-verpleegkundige als hoofdpersoon kwamen uit tussen 1921 en 1986.
De auteurs combineerden feiten met fictie, om zo meer meisjes te inspireren tot een zorgcarrière.
Katholiek versus protestant
Tot de jaren zestig was Nederland sterk verzuild: de samenleving was opgedeeld in groepen met een bepaalde geloofsovertuiging en/of maatschappelijke opvatting. Deze scheiding was ook zichtbaar in de verpleging. Katholieke en protestantse ziekenhuizen bijvoorbeeld hadden elk hun eigen opleiding. Op de foto rechts staat een klas protestantse diaconessen (verpleegkundigen) in opleiding op de Lutherse Diakonessen Inrichting in Amsterdam, rond 1932.
Vijf opleidingen op één insigne
Dit is het meest complete gediplomeerden-insigne uit de periode 1930-1967. Elke opleiding heeft haar eigen symbool. De combinatie A- en B-diploma is te herkennen aan het blauwe kruis met witte rand. De ooievaar symboliseert de kraamaantekening, de stipjes staan voor de kinderaantekening en de vierkantjes voor de wijkaantekening.
Aangenomen!
Aanstellingsbrief van leerling-verpleegkundige Pietje (‘Pity’) Akke Bakker uit 1955. Je kon pas verpleegkundige worden als een ziekenhuis of zorginstelling je een plek aanbood als leerling verpleegkundige.
In de brief staat dat Pity Bakker (op de zwart-witfoto hieronder) is aangenomen in het Diakonessenhuis in Leeuwarden.
Als leerling-verpleegkundige moest ze zich houden aan het reglement en had ze een geheimhoudingsplicht.
Afstuderen
Diploma-uitreiking in 1965 van een geslaagde leerling van het Academisch Ziekenhuis van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Zij ontvangt haar officiële insigne in haar op maat gemaakte uniform met bijpassende witte klompen. Een belangrijke mijlpaal aan het begin van haar zorgloopbaan.
Bron artikel: V&VN Magazine 2-2025
Tekst Annelyn Heida | Beeld Historisch College FNI
