Arbeidsmarkt
Ook in 2019 kende de zorg grote en soms groeiende personeelstekorten. De zorgvraag blijft immers toenemen, vooral in de ouderenzorg. En juist onder verpleegkundigen en verzorgenden zijn de tekorten het grootst. Leden ervaren de gevolgen van de personeelstekorten – in de vorm van hoge werkdruk, stress en een onder druk staande kwaliteit van zorg - dagelijks aan den lijve, zo bleek uit een ledenpeiling in januari waar bijna 17.000 reacties op kwamen.
We hebben leden bevraagd wat de gevolgen van de tekorten zijn en aan welke oplossingen zij denken. Dit hebben we meegenomen naar verschillende overlegtafels. Niet alleen om het probleem op de agenda te zetten en te houden, maar ook om oplossingen aan te dragen.
Resultaten ledenpeiling arbeidsmarkt 2019
Allerbelangrijkst: behoud van zorgprofessionals
Ook in 2019 bleef de grote uitstroom van verpleegkundigen en verzorgenden een groot probleem. Veel collega’s gingen met pensioen, kozen voor een andere zorgorganisatie of gingen verder als zelfstandige. Maar we hoorden en zagen ook dat veel collega’s de zorg voorgoed vaarwel zeggen. Het landelijke beleid is sterk gericht op werving en instroom. Maar dat is dweilen met de kraan open zolang de uitstroom torenhoog blijft. Het behouden van zorgprofessionals kreeg door onze inzet eindelijk meer prioriteit bij beleidsmakers. Met de resultaten van onze raadpleging (ingevuld door bijna 17.000 leden) op zak, hebben we wederom het hele jaar op veel plekken het belang van behoud benadrukt. Met name richting werkgevers, maar zeker ook de overheid. We hebben gepleit voor behoud van professionals door het voeren van goed werkgeverschap. Bijvoorbeeld door te luisteren naar de oplossingen die onze leden aandragen. Of door te pleiten voor meer invloed en zeggenschap van onze leden op alle plannen die hen aangaan. Door de administratieve lasten terug te dringen waar onze leden dagelijks last van hebben. Door te blijven ijveren voor meer waardering, ook financieel, voor onze achterban. En door onze leden goed te faciliteren, zodat zij hun vak goed uit kunnen oefenen.
We zien dat er organisaties zijn die het wél lukt om de ongewenste uitstroom te beperken. Waar het werven van nieuwe medewerkers makkelijker gaat. Waar verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten invloed hebben op het beleid binnen de organisatie. We zagen dit in 2019 veelal terug bij organisaties die het gedachtegoed van Excellente Zorg hanteren. In 2019 hebben we bij de organisaties Reade, GGZ Delfland, en Envida een meting afgenomen en bij Tergooi een effectmeting. Opvallend daarbij was de relatie tussen de kenmerken autonomie en zeggenschap over de beroepsuitoefening voor verpleegkundigen en verzorgenden en de vertrekintentie. Hoe meer je te zeggen hebt over je werk en beroepsuitoefening, hoe groter de kans dat je (gemotiveerd) blijft.
Verhogen van instroom
Naast het behouden van zorgprofessionals is het ook belangrijk dat er voldoende nieuwe zorgprofessionals instromen. Want met alleen het behouden van de huidige professionals krijgen we de personeelstekorten als gevolg van de toenemende zorgvraag niet opgelost. Zo hebben we een bijdrage geleverd aan de imagocampagne Ik Zorg, door leden het beroep in beeld te laten brengen. Daarnaast hebben we opleidingscapaciteit van verschillende opleidingen weten te verhogen, door meer opleidingsplaatsen te eisen.
- Arbeidsmarkt is een thema dat slechts ten dele bij een beroepsvereniging past. Arbeidsvoorwaarden worden immers behartigd door werknemersorganisaties. Als beroepsvereniging sluiten wij geen CAO’s af. Toch hebben we in 2019 er wederom voor gekozen om van arbeidsmarkt een belangrijk thema te maken. Dit omdat onze leden keer op keer aangeven dat personeelstekorten, en het daaraan ten grondslag liggende gebrek aan zeggenschap, loopbaanperspectief en (ook financiële) waardering, te vaak een obstakel vormen voor hun beroepsuitoefening. En om dat laatste is het ons als beroepsvereniging te doen: onze leden in staat stellen hun vak op het hoogst mogelijke niveau uit te oefenen. In het belang van goede zorg voor hun patiënten en cliënten. V&VN heeft het ministerie van VWS er eindelijk van doordrongen dat het belangrijk is om de focus te verleggen van instroom naar behoud en dat ook financieel te faciliteren.
- V&VN heeft deelgenomen aan arbeidsmarkttafels voor alle sectoren, waarbij we leden zelf in staat stelden hun belangen en wensen te verwoorden ten overstaan van beleidsmakers en bestuurders.
- V&VN heeft in diverse media voorbeelden ingestoken van organisaties die het wél lukt om zorgprofessionals te behouden. Deze voorbeelden (onder andere van Excellente Zorg) hebben we uitgebreid gedeeld met de overheid en werkgevers.
Registratielast
De registratielast bleef ook in 2019 een hardnekkig probleem voor verpleegkundigen en verzorgenden. We hebben onverminderd ingezet op een verlaging daarvan. Bijvoorbeeld in de wijkverpleging door een aantal registraties ook daadwerkelijk te schrappen en in andere sectoren hebben we de pijnpunten goed aan kunnen tonen en op de agenda kunnen krijgen. Toch blijft de ervaren registratielast door onze leden onverminderd hoog. We zien dat veel registraties in allerlei systemen zijn verwerkt, waardoor het heel moeizaam is om registraties daadwerkelijk te schrappen, of ze nu wettelijk verplicht zijn of niet.
In 2019 hebben we ons wederom stevig ingezet voor ICT die zorgprofessionals ondersteunt in plaats van meer registratielast oplevert. Bijvoorbeeld door de ontwikkeling van duurzame informatiestandaarden. Zo zijn we verder gegaan met de ontwikkeling van de eOverdracht.
➝ Lees meer over registratielast
eOverdracht
De beroepsgroep legt in toenemende mate gegevens digitaal vast. Met name in een elektronisch zorgdossier. Toch kan de beroepsgroep nog onvoldoende gebruik maken van de voordelen van elektronische verslaglegging. Bijvoorbeeld gegevens hergebruiken, efficiënt uitwisselen of profiteren van minder registratielast is nog onvoldoende aan de orde. Om elektronische gegevensuitwisseling mogelijk te maken is V&VN in 2014 gestart met het ontwikkelen van een informatiestandaard voor de overdracht, de eOverdracht genaamd: een verzameling afspraken die ervoor moet zorgen dat de zorginformatie op een eenduidige manier wordt overgedragen (van de ene naar een andere zorginstelling of setting). Het doel is dat de kwaliteit en continuïteit van de informatie in de verpleegkundige overdracht wordt verbeterd. En dat de registratielast vermindert.
De eOverdracht is in 2018 vastgesteld en opgeleverd. Vervolgens zijn we gestart met een implementatie van de eOverdracht op kleine schaal. De eOverdracht blijkt toepasbaar in de praktijk. Tevens zijn strategieën ontwikkeld die de implementatie in de praktijk ondersteunen, en is besloten deze in heel Nederland uit te rollen. Een zeer belangrijke mijlpaal voor de beroepsgroep. In 2019 zijn we gestart met de voorbereidingen hiervoor.
Ook in 2019 hebben we digitale beslisbomen voor de patiëntproblemen pijn, wond, psychosociale zorg, valrisico en delier opgeleverd. Gegevens worden hierdoor uitwisselbaar en herbruikbaar en daardoor hoeven deze niet meer keer op keer overgeschreven te worden. Het uitgangspunt is registratie aan de bron: eenmalig vastleggen, meervoudig gebruik en de overdracht van gegevens gaat makkelijker en foutloos.
➝ Naar het thema Registratielast
➝ Naar het thema Vastleggen en overdragen