Hoe voorkom je onnodige handelingen in de verpleegkundige zorg?
Overbodige controles, hulp bij het aantrekken van steunkousen terwijl de patiënt of bewoner dat zelf zou kunnen. Dagelijks zwachtelen. Overmatig gebruik van zinkzalf… Het zijn voorbeelden van verpleegkundige handelingen die volgens het V&VN-panel onnodig vaak worden verricht.
De peiling
V&VN voerde in maart 2017 een peiling uit via haar ledenpanel. Zo’n 600 verpleegkundigen en verzorgenden uit diverse sectoren (langdurige zorg, ziekenhuiszorg, GGZ) reageerden op deze peiling. Hier komt een duidelijke top 5 naar voren van overbodige handelingen. 65% van deze handelingen komt dagelijks terug. Reden is vaak de traditie: ‘We doen het altijd zo’ (46%). Een meerderheid van de ondervraagden (60%) zegt dat de genoemde handelingen ook volgens collega’s overbodig zijn.
De top 5 genoemde onnodige handelingen
- Onnodig vaak controleren van vitale functies (temperatuur, bloeddruk, pols)
- Dagelijks zwachtelen en het aantrekken van steunkousen
- Volgens protocol vervangen en onderhouden van katheters, infusen en stoma’s
- Dagelijks volledig wassen van mensen en het standaard gebruik van water en zeep
- Het overnemen van handelingen die de patiënt – eventueel na instructie – zelf kan verrichten
Beter Laten-lijst en praktijkoplossingen
Onderzoekers van Radboudumc IQ healthcare hebben een lijst met 66 verpleegkundige handelingen samengesteld waarvan aangetoond is dat deze niet werken of zelfs schade veroorzaken. Bij de start van het onderzoek, heeft V&VN bij de leden al gepeild welke handelingen onnodig zijn volgens verpleegkundigen. De uitkomsten overlappen elkaar voor een deel. Voor het onderzoek van Radboudumc was doorslaggevend dat er wetenschappelijke onderbouwing te vinden was. Die is er voor een aantal verpleegkundige handelingen nog niet. Hoogleraar Verplegingswetenschap Hester Vermeulen pleit daarom opnieuw voor meer verpleegkundig wetenschappelijk onderzoek.