V&VN: Maak de wetten over dwang in de zorg beter uitvoerbaar
- 12 juni 2025
- Nieuwsbericht
- V&VN Algemeen
Reactie op het wetsvoorstel tot verbetering van de Wzd en de Wvggz
V&VN heeft gereageerd op plannen om twee wetten over dwang in zorg te verbeteren. Het gaat om de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz). Deze wetten regelen onder welke voorwaarden dwang in de zorg bij mensen met dementie, een verstandelijke beperking (Wzd) of psychiatrische problemen (Wvggz) mag worden toegepast.
Deze wetten zijn belangrijk om de rechten van cliënten te beschermen. Maar zorgen in de praktijk voor te veel regels en werkdruk.
Daarom heeft V&VN een aantal ideeën en oplossingen gedeeld in een reactie op de Evaluatiewet Wvggz en Wzd. V&VN ziet dat er stappen in de goede richting worden gezet, maar doet ook voorstellen om de wetten beter te laten werken in de praktijk.
De voorstellen van V&VN zijn gebaseerd op gesprekken met leden, onder andere in webinars. Zij vertelden daar wat wel en niet werkt in de praktijk. Die ervaringen hebben we meegenomen in onze reactie.
“Goede zorg begint bij vertrouwen in de zorgprofessional,” zegt V&VN-bestuurder Jaap Kappert. “Onze voorstellen helpen om de wetten eenvoudiger en beter uitvoerbaar te maken, terwijl wij ook rekening houden met de rechtsbescherming van cliënten.”
Minder regels, meer vertrouwen in zorgprofessionals
V&VN ziet dat er in beide wetsvoorstellen verbeteringen staan. Er komt bijvoorbeeld meer ruimte voor maatwerk en minder administratie. Ook kunnen patiënten in de Wet verplichte ggz makkelijker hun eigen manieren en instrumenten gebruiken om regie te houden, op een moment dat bij hen past.
V&VN heeft eerder de minister gevraagd om in de Wet zorg en dwang (Wzd) op te nemen dat de verpleegkundig specialist Wzd-functionaris kan zijn. In het wetsvoorstel staat dat het ook gaat gelden voor verpleegkundigen, zoals wijkverpleegkundigen of casemanagers dementie. Zij weten veel over het voorkomen en afbouwen van onvrijwillige zorg thuis.
Goede zorg begint bij vertrouwen in de zorgprofessional. Onze voorstellen helpen om de wetten eenvoudiger en beter uitvoerbaar te maken, terwijl wij ook rekening houden met de rechtsbescherming van cliënten.
Maar er zijn ook nog te veel regels die zorgen voor extra werkdruk, vooral in de Wzd. Daarom stelt V&VN voor om sommige regels te schrappen of eenvoudiger te maken. Zo moet er bij de tweede evaluatie van onvrijwillige zorg een onafhankelijke deskundige betrokken zijn. Door de ingewikkelde regels kunnen dat er soms zelfs drie zijn. Dat is niet in verhouding tot het doel van een zorgvuldige evaluatie.
Ook bij opname van een cliënt bij geen bereidheid en geen verzet (de artikel 21 Wzd procedure), is de voorgestelde procedure te zwaar. Het ministerie wil dat een (huis)arts samen met twee zorgverleners, zoals een wijkverpleegkundige en casemanager dementie, hierover samen met de cliënt en zijn vertegenwoordiger besluiten. V&VN vindt dat het in de praktijk, in tijden van schaarste, niet haalbaar is om altijd drie zorgverleners in te schakelen. Daarom stellen wij samen met cliëntenorganisaties voor om dit te beperken tot één zorgverlener. Als het nodig is kunnen andere zorgverleners worden betrokken. Belangrijk is dat het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) in het wetsvoorstel een andere rol krijgt. Het CIZ hoeft pas te worden ingeschakeld als een onafhankelijk oordeel nodig is.
Zorgen over gezamenlijke crisismaatregel en overgang Wzd - Wvggz
Er is een voorstel om in beide wetten dezelfde maatregelen te nemen bij crisissituaties. Maar daarmee wordt het echte probleem, namelijk te weinig plekken voor crisisopvang, niet opgelost. V&VN adviseert om hier beter over na te denken, zodat de regels echt eenvoudiger worden voor cliënten die onder beide wetten kunnen vallen.
Meer aandacht voor zorg thuis en voor mantelzorgers
Veel zorg vindt plaats buiten instellingen, bijvoorbeeld thuis. Daar werken wijkverpleegkundigen vaak intensief samen met mantelzorgers. Maar de wetten zijn nog te veel geschreven voor zorg in instellingen zoals verpleeghuizen. V&VN stelt voor om beter te regelen hoe gedwongen zorg ook thuis verantwoord uitgevoerd kan worden en hoe mantelzorgers en professionals daarin kunnen samenwerken.
Hoe nu verder?
V&VN blijft graag met het ministerie en andere partijen in gesprek over de wetsvoorstellen. “Wetgeving moet aansluiten bij de zorgpraktijk,” zegt Kappert. “Alleen zo maken we samen wetten die écht helpen in de zorg.”
Bekijk hier de volledige reacties van V&VN:
Samen maken we de zorg beter. Word lid!
Wij zijn de verpleegkundigen, verzorgenden IG en verpleegkundig specialisten van Nederland. Verenigd in V&VN zetten we ons in voor (kennis)ontwikkeling en het versterken en positioneren van onze beroepen. Wil jij zeggenschap over jouw vak? Sluit je dan bij V&VN aan! Met ruim 100.000 leden vormen we één krachtige stem. Van de werkvloer tot in politiek Den Haag.
