Samenwerken aan zeggenschap werkt
- 23 juni 2025
- Nieuwsbericht
- V&VN Algemeen
Op maandag 23 juni kwamen zo’n 700 zorgprofessionals samen in DeFabrique in Utrecht voor het jaarlijkse congres van het Landelijk Actieplan Zeggenschap (LAZ). Het doel: samen werken aan meer zeggenschap voor verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten.
Het was de derde keer dat dit congres werd georganiseerd. Deelnemers kwamen uit het hele land – van Groningen tot Limburg – om ervaringen uit te wisselen, inspiratie op te doen en concrete tips mee te nemen voor hun eigen organisatie.
Het Landelijk Actieplan Zeggenschap (LAZ) is een programma dat zich inzet voor structurele zeggenschap in de zorg, en wordt mede mogelijk gemaakt door V&VN. Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten een stevige stem geven in beleid en praktijk, helpt immers in het streven naar meer werkplezier én betere zorg.
De congresdag begon met een feestelijk welkom: zingend en rappend op de muziek van DJ Brenda, die vroeger zelf in de zorg werkte. Daarna opende programmaleider Annamarike Seller het congres: “Zeggenschap doe je samen, niet alleen.” Wie wil er meer zeggenschap in zijn of haar organisatie? vroeg ze vervolgens. Bijna alle aanwezigen stak een hand op. Uit de Monitor Zeggenschap blijkt dat zeker de helft van de zorgprofessionals meer zeggenschap wil.
Elkaar steunen
Via een app konden deelnemers live laten zien hoe zij zelf werken aan zeggenschap. Seller gaf tips voor iedereen die hiermee verder aan de slag wil. “Een klein succesje kan al iets groots in beweging zetten”, aldus Seller. Ze riep op om elkaar te steunen als het moeilijk wordt: “We hebben jullie allemaal hard nodig.”
Op een luchtige manier werden daarna zes ‘kwalen’ besproken die je kunt tegenkomen als je je inzet voor zeggenschap: navigatie-neurose (je raakt de koers kwijt), voorloper-itis (trekken aan een ‘dood paard’), eenzaamheidsexceem (“Maar zeggenschap doen we toch samen?”), laat-maar-lethargie (je wordt moe van steeds opnieuw beginnen), impact-scepsis (je twijfelt of het iets oplevert) en machteloosheidsmalaise (het gevoel dat je niets kunt veranderen).
Herkenbare valkuilen, met humor gebracht, maar met een serieuze boodschap: zeggenschap vraagt om doorzetten én samenwerken.
Meer dan inspraak op papier
Tijdens drie rondes konden deelnemers kiezen uit in totaal 29 workshops, allemaal rond het thema zeggenschap in de zorg. Zorgprofessionals, onderzoekers en bestuurders deelden hun ervaringen en gaven praktische tips. De workshops lieten zien dat zeggenschap niet alleen gaat over inspraak op papier, maar ook over cultuur, lef en vertrouwen.
Tussen de workshops door was er genoeg tijd om elkaar te ontmoeten. Op de actiemarkt presenteerden organisaties en projectleiders hun ideeën en informatiemateriaal. Er werden volop gesprekken gevoerd met collega’s, foto’s gemaakt in de photobooth en flyers verzameld om mee naar huis te nemen.
Aan het eind van de dag sloot programmaleider Annamarike Seller het congres af met een gesprek met Carsten Herstel, directeur-generaal Langdurige Zorg bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Zij spraken over hoe VWS de beweging voor meer zeggenschap ondersteunt. Daarna zorgde theatergroep Kapok voor een muzikale en herkenbare afsluiting, met humor en een knipoog naar de praktijk. Tot slot was er een borrel, waar deelnemers konden napraten en samen terugkeken op een geslaagde en inspirerende dag.
Dit waren de workshops
In deze drukbezochte workshop deelden V&VN-voorzitter Bianca Buurman, Monique Valentijn (bestuursvoorzitter van het St. Antonius Ziekenhuis) en Sanne Hesp-Schutte (manager klinieken en lid van de raad van toezicht van het HagaZiekenhuis) hun visie op zeggenschap in de zorg.
Ze gebruikten een speciaal hiervoor samengestelde whitepaper als basis om te praten over de rol van toezichthouders. Sanne Hesp-Schutte benadrukte: “Alleen vragen stellen over zeggenschap is niet genoeg, je moet er ook echt iets mee doen.” Monique Valentijn vertelde dat ze al haar hele loopbaan gelooft in ‘professionals in the lead’: zorgprofessionals die zelf het voortouw nemen. Veel deelnemers gaven aan dat ze zelf graag ooit in een raad van toezicht willen plaatsnemen.
De deelnemers deden actief mee via een app. Hun meningen verschenen meteen op het scherm. Sommige organisaties werken al met shared governance, waarbij zorgprofessionals actief meedenken en meebeslissen. Maar bij de meeste organisaties is het nog vooral medezeggenschap. Deelnemers vonden het belangrijk dat toezichthouders toetsen hoe zorgverleners zeggenschap ervaren in de praktijk.
Om echt richting shared governance te gaan, is volgens hen lef nodig, tijd, gewoon beginnen, duidelijke uitleg en doorzettingsvermogen. V&VN-voorzitter Bianca Buurman noemde de whitepaper een ‘levend document’ dat steeds kan worden aangepast. De inbreng van zorgprofessionals, zoals tijdens deze workshop, is daarbij onmisbaar.
Hoe geef je als verzorgende IG jouw beroep een krachtig gezicht? In deze workshop gaven Marieke van Wieringen (onderzoeker aan de VU), Gerda van Brummelen (V&VN-adviseur) en Angelique Hol (ambassadeur Verzorgenden IG) praktische tips en vergrootten ze het zelfvertrouwen van de deelnemers. Ze lieten zien hoe belangrijk het is om te laten zien wie je bent, wat je kunt en waar je voor staat. Dat begint met trots zijn op je werk, initiatief nemen en samenwerken met collega’s. “Als je met meer bent, kun je samen zeggen: wij willen die opleiding volgen of in die projectgroep meedoen.”
Deelnemers vertelden dat het werk nóg leuker wordt als je mag meedenken en meepraten. Zoals één deelnemer zei: “70% van de organisatie bestaat uit verzorgenden IG, dus natuurlijk moeten wij zeggenschap hebben.” Gerda van Brummelen moedigde iedereen aan om collega’s erbij te betrekken. “De verzorgende IG is de motor van de ouderenzorg.” Ze wees ook op het beroepsbeeld en het fotoboek waarin goed te zien is hoe sterk de band is tussen verzorgende en cliënt. Haar oproep aan iedereen: “Zeg het hardop tegen jezelf: ik ben verzorgende IG, en ik doe ertoe.”
In deze workshop gingen Sione Brugman en Jojanneke Thiesen (beiden projectleider bij V&VN) met deelnemers in gesprek over hoe je als zorgprofessional zelf invloed kunt uitoefenen op de toekomst van je vak. De boodschap was duidelijk: wacht niet af, maar neem initiatief. De zorg verandert snel, en in 2040 zijn sterke beroepsgroepen met een duidelijke visie nodig.
Samen dachten deelnemers na over vragen als: wat verandert er in de zorg, wat betekent dat voor mijn werk, en wat heb ik nodig om mijn vak goed te kunnen uitoefenen, nu én later? Ook werd besproken hoe de beroepscode en beroepsprofielen toekomstbestendig kunnen blijven. Wie zijn stem wil laten horen over de toekomst van verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten, werd uitgenodigd voor deelname aan de speciale V&VN Meetups.
Aanmelden voor deze bijeenkomsten is mogelijk via deze link voor 30 juni en hier voor 3 juli.
Samen maken we de zorg beter. Word lid!
Wij zijn de verpleegkundigen, verzorgenden IG en verpleegkundig specialisten van Nederland. Verenigd in V&VN zetten we ons in voor (kennis)ontwikkeling en het versterken en positioneren van onze beroepen. Wil jij zeggenschap over jouw vak? Sluit je dan bij V&VN aan! Met ruim 100.000 leden vormen we één krachtige stem. Van de werkvloer tot in politiek Den Haag.
