Preventie van roken en stoppen met roken

Roken is de belangrijkste vermijdbare oorzaak van ziekte en overlijden. Wereldwijd sterft ongeveer de helft van alle rokers aan een door roken veroorzaakte ziekte. In Nederland zijn dat zo’n 20.000 mensen per jaar. Ook overlijden jaarlijks enkele duizenden mensen door het inademen van tweedehands tabaksrook (rook via een smeulende sigaret of die door rokers wordt uitgeademd, ook ‘meeroken’ genoemd) en derdehands tabaksrook (stoffen die tijdens het roken neerdalen op bijvoorbeeld kleding of meubels).

Roken is geen vrije keuze, maar een serieuze verslaving. Tabak wordt voorzien van allerlei chemische toevoegingen om zo verslavend mogelijk te zijn, dit zorgt ervoor dat een verslaving snel optreedt. Ook maakt het stoppen met roken enorm lastig. Het beperkt de roker in zijn of haar autonomie.

Verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten kunnen een belangrijke rol vervullen in preventie, advisering en behandeling van tabaksverslaving. Op deze pagina vind je informatie en handvatten.

Wat doet V&VN?

Binnen V&VN is de commissie V&V Rookvrij! actief. Tien verschillende V&VN-afdelingen zijn daarbij betrokken. Het doel van de commissie is bewustwording te creëren onder onze beroepsgroepen over hun rol in preventie, advisering en behandeling van tabaksverslaving. Ook wil de commissie zorgen voor een mogelijkheid voor het uitwisselen van kennis en ervaring. Een derde doel is om het thema aan te kaarten aan de bestuurlijke tafels en in de politiek.

De commissie heeft de visie Roken? Onze zorg! ontwikkeld, daarin staan de volgende standpunten beschreven:

1. Iedere verzorgende, verpleegkundige of verpleegkundig specialist heeft een rol ten aanzien van preventie, advisering en behandeling van tabaksverslaving, zowel richting cliënten en patiënten als richting collega’s.

2. Iedere verzorgende, verpleegkundige of verpleegkundig specialist heeft het recht op een rookvrije werkplek.

3. Iedere verzorgende, verpleegkundige of verpleegkundig specialist heeft beroepsmatig een voorbeeldfunctie naar cliënten, patiënten en collega’s, gebaseerd op de beroepswaarden en normen (ook als deze mogelijk verschillen van de persoonlijke waarden en normen). Je rookt niet in het bijzijn van een cliënt of patiënt en je bent op je werkplek niet als roker herkenbaar.

Wat is jouw rol?

Verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten hebben, afhankelijk van de werksetting, veelal te maken met cliënten en patiënten met (risico op) gezondheidsschade gerelateerd aan roken. Preventie van ziekte en bevorderen van gezondheid zijn kerntaken van iedere verzorgende, verpleegkundige en verpleegkundig specialist en daarmee heb ook jij een belangrijke rol in de preventie van roken en de behandeling van tabaksverslaving.

Vraag standaard bij het intakegesprek naar het rookgedrag van de cliënt of patiënt. Maak het onderwerp bespreekbaar en informeer over de schadelijke gevolgen van roken. Afhankelijk van jouw ervaring en expertise verwijs je door naar een collega of geef je zelf een stoppen-met-roken-advies en start je de begeleiding of behandeling.

Voorbeeldfunctie

Iedere verzorgende, verpleegkundige en verpleegkundig specialist heeft beroepsmatig een voorbeeldfunctie gebaseerd op de beroepswaarden en normen. Ook als deze beroepswaarden en normen mogelijk verschillen van de persoonlijke waarden en normen. Je rookt niet in het bijzijn van een cliënt of patiënt en bent op je werkplek niet als roker herkenbaar.

Dit kan nogal wat voor je betekenen. Wat als ik zelf roker ben? Mag ik nog wel roken in mijn pauze? Hoe zorg ik er voor dat ik niet als roker herkenbaar ben? Of hoe zorg ik er voor dat mijn organisatie rookvrij wordt en het goede voorbeeld geeft?

Rookvrije werkplek, hoe dan?

In de Tabakswet staat dat werknemers recht hebben op een rookvrije werkplek. De werkgever is hier verantwoordelijk voor en moet er voor zorgen dat de wet nageleefd wordt. Als mensen zich niet houden aan de regels, is het aan de werkgever om stappen te ondernemen.

Verpleegkundigen en verzorgenden, met name in de wijkverpleging, ervaren hier nog regelmatig problemen mee en werken regelmatig nog in niet-rookvrije werkomgeving. Het kan lastig zijn de hinder die je hier van ervaart te bespreken met je collega’s of leidinggevende.