Tuchtrecht

Je hoopt dat je er nooit mee te maken krijgt, maar het kan iedere verpleegkundige of verpleegkundig specialist die staat ingeschreven in het BIG-register overkomen: een tuchtklacht bij het medisch tuchtcollege. Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten die volgens anderen tekort schieten in hun zorgverlening kunnen voor een tuchtcollege worden gedaagd. Het doel van deze rechtspraak: het bewaken van de patiëntveiligheid en de kwaliteit van de beroepsuitoefening. Op deze pagina lees je meer over wat tuchtrecht inhoudt.

Wat is tuchtrecht?

Tuchtrechtspraak is een vorm van rechtspraak die erop toeziet dat de leden van een beroepsgroep zich aan de professionele beroepsstandaarden en gedragsregels van hun beroep houden. Het medisch tuchtrecht geldt voor verpleegkundigen, maar ook voor andere beroepsgroepen die staan ingeschreven in het BIG-register zoals artsen, tandartsen en apothekers. 

Zes tuchtcolleges

Er bestaan vijf regionale tuchtcolleges: Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Groningen en Zwolle. Alle vijf beschikken ze over drie leden beroepsgenoten en twee juristen. Gezamenlijk vormen zij het rechtsprekend orgaan. Daarnaast bestaat er één centraal tuchtcollege, in Den Haag. Dit college bestaat uit twee beroepsbeoefenaars en drie juristen. Lees meer over de verschillende tuchtcolleges.

Hoe werkt tuchtrecht?

Uitspraken van tuchtcolleges kunnen consequenties hebben voor de verpleegkundige beroepsuitoefening. Daarnaast zijn ze van invloed op de ontwikkeling en aanscherping van verpleegkundige beroepsnormen: de verpleegkundige professionele standaard.

De tuchtrechter toetst het handelen en nalaten van verpleegkundigen aan twee normen:

1. De zorgverlener heeft gehandeld (of iets nagelaten) in strijd met de zorg die hij behoort te verlenen aan de patiënt, degene die in nood verkeert, of zijn/haar naasten.
   Denk aan: het onvoldoende informeren over de behandeling of het schenden van het beroepsgeheim.
2. De zorgverlener heeft gehandeld (of iets nagelaten) in strijd met hetgeen een behoorlijk beroepsbeoefenaar betaamt.
   Denk aan: onjuist optreden in de media of een strafbaar feit plegen in je privétijd, waardoor het vertrouwen in jou als zorgprofessional wordt geschaad (denk aan: kinderporno downloaden als je werkt als kinderverpleegkundige).

Binnen de grenzen

De tuchtrechter moet een antwoord geven op de vraag of de beroepsbeoefenaar bij het beroepsmatig handelen binnen de grenzen is gebleven van een redelijk bekwame beroepsuitoefening. Daarbij moet de tuchtrechter rekening houden met de stand van de wetenschap op het moment van het handelen en met de op dat moment door de beroepsgroep aanvaarde professionele norm of standaard. Ook wordt rekening gehouden met de dagelijkse praktijk en gang van zaken in de beroepspraktijk.

Maatregelen

Een tuchtklacht kan worden ingediend door een patiënt, familie van de patiënt, de opdrachtgever, de werkgever of door een inspecteur van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Het tuchtcollege kent acht maatregelen bij een gegrond (terecht) verklaarde klacht, oplopend in zwaarte:

1. Gegrondverklaring klacht zonder oplegging maatregel
2. Waarschuwing (niet zichtbaar in het BIG-register)
3. Berisping (het college bepaalt of er een publicatie in het BIG-register moet plaatsvinden)
4. Geldboete (max. €4500, vijf jaar zichtbaar in het BIG-register)
5. Schorsing BIG-register (maximaal een jaar, vijf jaar zichtbaar in het BIG-register). Deze maatregel kan ook voorwaardelijk worden opgelegd
6. Gedeeltelijke ontzegging uitoefenen van het beroep (vijf jaar zichtbaar in het BIG-register)
7. Doorhaling inschrijving BIG-register (tien jaar zichtbaar)
8. Beroepsverbod voor de totale gezondheidszorg

Sinds 1 april 2019 zijn is er een aantal zaken veranderd in het tuchtrecht. De zes veranderingen op een rij.  

Deelnemen aan een tuchtcollege?

Dat kan! Lees meer over de benoeming van leden beroepsgenoten bij tuchtcolleges. Je kunt ook een tuchtzitting bijwonen, als toehoorder. De zittingen van de tuchtcolleges zijn openbaar. Vaak is het wel handig om je even aan te melden bij de secretaris van het tuchtcollege of bij de rechtbank.