Portret van een verpleegkundig rebel

Idiote regels, te hoge werkdruk, of de paarse krokodil slaat weer toe. Verpleegkundige Barbara van Ede is niet bang het aan te kaarten. Een rebel? Dat zal ze niet snel over zichzelf zeggen. Maar mensen uit haar omgeving waarderen haar om haar uitgesproken mening. Een portret van een vrouw die als het moet de eerste dominosteen omgooit.

Een Tweet op 9 januari van dit jaar: "Mijn nek uitsteken, opkomen voor al mijn collega’s, problemen aan de kaak stellen, balletjes laten rollen, knuppeltjes gooien, inkijkjes geven in het verpleegkundige vak, ik doe dat. En daar ben ik trots op." Hier beschrijft verpleegkundige Barbara van Ede precies wat zij doet: kritisch zijn en voor haar mening uitkomen. Want ze vindt het belachelijk dat een collega die borstkanker heeft gehad niet mag werken met een oedeem-kous om haar arm. De soms onnodige bureaucratie in het ziekenhuis vindt ze om gek van te worden. En dat zegt, of eigenlijk schrijft, ze dan gewoon. Dat dat best bijzonder is, daar haalt ze haar schouders over op. Maar haar dochter Juliette ziet haar daarin als een voorbeeld. Niet alleen voor haarzelf, maar vooral voor iedereen die in de zorg werkt. Juliette: "Zeker over haar werk snijdt mijn moeder vaak onderwerpen aan waar mensen niet makkelijk over beginnen en geeft ze haar uitgesproken mening. Grappig genoeg is ze thuis niet per se een rebel, maar vooral een zorgzame, betrokken moeder die iedereen happy wilt houden. Soms mag ze dan wel wat dwarser zijn en zichzelf meer voorop stellen, want dat verdient ze."

Humor

Een lijst met ideeën moest Barbara helpen om een keuze te maken over wat ze na de middelbare school zou gaan doen, want ze wist het in eerste instantie niet. Ze streepte van alles weg tot 'de zorg' overbleef. Een goede keuze, ze voelde zich er meteen thuis, zegt vriendin Corinne Jonkers. Ze kent Bas, zoals ze Barbara noemt, al dertig jaar. Corinne: "Als 17-jarigen begonnen we aan de inserviceopleiding tot A-Verpleegkundige in Utrecht. We waren vanaf de eerste dag vriendinnen. Ze was eerder verlegen dan uitgesproken. Vooral de laatste vijftien jaar heeft Bas een enorme zelfontwikkeling doorgemaakt. Dat zorgt ervoor dat ze goed weet wat ze wil, dit goed kan onderbouwen en overbrengen. Dat zie je terug in de verhalen die ze schrijft." Haar man Michael voegt daar aan toe dat ze een lieve en gevoelige vrouw is, die staat voor wat ze doet en denkt. Michael: "Als ik haar in dit opzicht in één woord zou moeten omschrijven dan zou ik ‘daadkrachtig’ zeggen. Dat is ze als persoon, maar ook, of vooral, in haar werk. Ze ziet een hoop ellende die patiënten hebben, daar wil ze voor gaan. Door meer aandacht en liefde te geven laat ze de patiënt minder patiënt zijn. Dat ze erover schrijft, begrijp ik goed. Ze laat op een toegankelijke manier iedereen meedenken hoe de zorg beter kan. Zonder het op het scherpst van de snede te stellen, overigens, ze blijft altijd binnen de lijntjes. Zoiets als privacy vindt ze belangrijk. Maar met humor lost ze veel dingen op, zowel op de werkvloer als online."

De eerste dominosteen

Die humor kennen ze ook op haar werk, een medium care-afdeling van het UMC Utrecht. Haar collega’s omschrijven haar als een rustige, spontane vrouw, die met humor op een aangename manier ‘lucht’ brengt op de momenten dat dit nodig is. Directe collega Valja Vreeswijk vindt haar rustig en betrokken, maar zou haar geen rebel noemen, eerder degene die de eerste dominosteen omgooit. Valja: "Barbara is in staat zaken van belang te verwoorden via sociale media, maar heeft geen leidende of voortrekkende rol. Voor haar geldt: ik kaart aan, het domino-effect doet daarna hopelijk zijn werk. Door erover te schrijven probeert ze een bewustwording op gang te brengen, maar ze zal niet als eerste op de barricade staan. Barbara speelt niet op de man, dat is fijn. Maar als ze de noodzaak tot verandering ziet, of als ze vindt dat de persoonlijke maat uit het oog wordt verloren, dan zal ze daar over blijven berichten."

Kritisch blijven

Schrijven over haar ervaringen en opvattingen doet Barbara op Instagram en een eigen blog, maar vooral op Twitter. Lars Hoving (anesthesieverpleegkundige i.o.) volgt haar nu zo’n twee jaar en vindt dat ze de kern van het vak verpleegkundige raakt. Lars: "Ze ziet de mens en de omgeving achter de ziekte. Ik bewonder dat ze op een eerlijke, maar faire manier haar werk beschrijft. Ze laat de heel mooie dingen zien, maar ook dat het soms lastig is door onderbezetting of tijdsdruk.’ Door te zeggen wat ze denkt brengt Barbara het gesprek op gang. Voor Lars is dat essentieel: ‘Het zorgt dat we niet stranden in gewoontes, maar dat we alle dagen kritisch blijven kijken en daarnaast de goede dingen blijven benoemen. Barbara is een uitstekende ambassadeur voor het vak verpleegkundige."

Bron: V&VN Magazine #3-2019 | Tekst: Saskia Smith | Beeld: Frank Ruiter

Vanaf begin 2020 kun je reageren op berichten via het nieuwe verenigingsplatform van V&VN. Wil je nu al een reactie kwijt? Praat mee op social media.