Patiënten zeggen op mijn spreekuur: ‘Ik heb geen botontkalking, ik ben gewoon hard gevallen’

Wist je dat er in Nederland jaarlijks meer dan 130.000 mensen boven de 50 jaar een bot breekt door osteoporose? En dat een valincident de belangrijkste oorzaak van overlijden is bij ouderen boven de 65 jaar? Een groot, maar onzichtbaar probleem volgens verpleegkundig specialist Peter van den Berg. Daarom in de spotlight: de nieuwe V&VN-afdeling: Vallen, Fracturen en Osteoporose. 

Iedere verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist heeft in de praktijk te maken met vallen, fracturen en osteoporose (botontkalking). Zeker als je volwassen patiënten behandelt. Peter:“Omdat het aantal osteoporosepatiënten zal toenemen, is het belangrijk dat hulpverleners dit vroegtijdig herkennen én behandelen.”

De vergrijzing van de bevolking in Nederland veroorzaakt mede het toenemende aantal osteoporosepatiënten. De behandeling? Die kost de samenleving ruim 300 miljoen euro per jaar. In 2025 lopen deze kosten zelfs op tot een half miljard euro. “Hoog tijd voor deze nieuwe afdeling Vallen, Fracturen en Osteoporose en ons te richten op preventie.”

‘Gewoon pech’

“Bot is het meest fascinerende onderdeel van de mens. Het zorgt voor stevigheid in een lichaam, maar er zitten bijvoorbeeld bloedvormende organen in. Bot hangt ook samen met veel andere ziektes, zoals botmetastasen (uitzaaiing van tumoren).

Patiënten zeggen soms op mijn spreekuur: ‘Ik heb geen botontkalking, ik ben gewoon hard gevallen.’ Maar door de jaren heen neemt de stevigheid van je botten af. Dat is deels door veroudering, maar gaat sneller door bijvoorbeeld (te) veel alcohol of sigaretten. Ook afkomst, een vroege menopauze of langdurig medicatiegebruik zoals prednison kan dit veroorzaken.” ‘Gewone pech’ kan dus een andere oorzaak hebben. En juist die oorzaak is belangrijk voor je preventieplan.

Veel onduidelijkheid over behandeling

“Het grootste probleem in de osteoporosezorg? We zijn met z’n allen blind voor de problematiek. We sturen maar 30 procent van alle fractuurpatiënten door voor onderzoek naar osteoporose. Voor de preventie van nieuwe fracturen moet dat écht naar minimaal 60 tot 70 procent.” Die ambitie blijkt moeilijker dan gedacht.

“Patiënten - maar ook zorgverleners - onderschatten de kans op osteoporose na een fractuur. Veel zorgverleners weten niet waar ze osteoporosepatiënten naartoe moeten sturen. En er zijn veel vragen. Zoals: wat doe je met patiënten met ingezakte wervels? Wat voor pijnbestrijding is er beschikbaar? Ook weten veel verpleegkundigen niet eens dat er een fractuurpreventie- en osteoporosekliniek bestaat.”

Te veel regievoerders

Daarom is het volgens Peter hoog tijd voor een splinternieuwe afdeling én meer aandacht voor het onderwerp. “In mijn ziekenhuis ontmoette ik een internist endocrinoloog. Onze gezamenlijke passie voor bot leidde tot de ontwikkeling van een nieuwe afdeling. We proberen de samenwerking op te zoeken met de patiëntenvereniging, endocrinologen en geriaters. Zo willen we de zorg zo veel mogelijk landelijk uniform aanpakken.”

Die uniforme zorg begint volgens Peter met de juiste structuur. “Bij de behandeling van osteoporose zijn er veel regievoerders omdat de ziekte niet onder één specialisme valt. Huisartsen, chirurgen, orthopeden, internisten en geriaters: ze vinden allemaal dat zij de juiste behandeling kunnen geven. Maar ondanks de bestaande en binnenkort nieuwe Richtlijn Fractuurpreventie en Osteoporose ontbreekt het vaak samenhang. Die samenhang kan een verpleegkundige of verpleegkundig specialist goed invullen.”

Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten spelen daarom de komende jaren een belangrijke rol. “Binnen het team heb je artsen nodig, bijvoorbeeld voor hun supervisie of medicatiekeuze. Maar een verpleegkundige of verpleegkundig specialist kan door alle multidisciplinaire teams het juiste behandeltraject regisseren, daarmee het pad voor de patiënt effenen én de patiënt op een goede manier informeren. Een logische keuze als regievoerder.”

Aanmelden?

Alle verpleegkundigen of verpleegkundig specialisten die zich bezig houden met bot en botziekten zijn welkom. Bijvoorbeeld verpleegkundigen van de traumatologie, endocrinologie of oncologie. Maar ook verpleegkundigen of verpleegkundig specialisten die reuma- of artritispatiënten behandelen. "Samen naar de beste behandeling en preventie van osteoporose!”

Aanmelden kan binnenkort via de website van V&VN en kost naast je basislidmaatschap 20 euro per jaar. Met je lidmaatschap kun je deelnemen aan activiteiten, zoals een halfjaarlijks symposium én meedenken over de toekomst van de beroepsgroep.